سازهای بادی دارای زیر مجموعهای به نام سازدهنی هستند. سازهای دهنی به نام هارمونیکا نیز شناخته میشوند. همچنین سازهای دهنی را میتوان در دسته سازهای زبانه آزاد قرار داد. تولید صوت در سازهای دهنی از طریق ارتعاشی است که در یک زبانه از جنس فلز روی میدهد. خوب است بدانید که یک زبانه فلزی به بدنه اصلی ساز متصل است و بخش دیگر آن، بصورت آزادانه حرکت میکند. به بیانی ساده، با جریان هوا، ارتعاش درآمدن این زبانهها سبب تولید صدا در ساز میشود.
در لیست سازهای خانواده سازهای دهنی میتوان آکاردئون، ملودیکا و کنسرتینا را نام برد. این سازها در بعضی از صداهای تولید شده بسیار به هم شباهت دارند. برای مثال، آکاردئون و سازدهنی در عین تفاوت به هم شبیه هستند. علت شباهت آن دو، بخاطر چگونگی تولید صوت و ساختمان است. سازهای دهنی به دو دسته تقسیم میشوند. سازدهنی یک زبانه و سازدهنی دو زبانه همان زیر مجموعه سازهای دهنی هستند. سازدهنی ترمولو دو زبانه است. برای معرفی سازدهنی ترمولو و انواع آن همراه ما در سایت موسیقی و خوانندگی بخون باشید.
سازدهنی ترمولو چیست؟
سازدهنی ترمولو برای هر نت موسیقی دارای دو زبانه است. همانطور که بیان کردیم، سازدهنی ترمولو زیر مجموعه سازهای بادی است. هر دو زبانه را میتوان با یک دانگ کوک نمود. صدای حاصل از این دو زبانه شبیه هم نیستند. یکی از زبانهها صدای زیر تر و دیگری صدای بَم تری دارد. صدای حاصل از دمیدن در سازدهنی ترمولو، صدایی مواج است که بخاطر متفاوت بودن زبانههای آن میباشد. تنظیم ضرب آهنگ در ترمولو بسیار ساده است و میتوان ضرب آن را روی حالت سریع تنظیم نمود. این نتیجه به این دلیل است که دو زبانه نسبت به صدای مرجع از هم دور هستند. به حالتی که ضرب آهنگ در آن سریع باشد، خیس (wet) میگویند. درست زمانی که ضرب آهنگ بصورت کند باشد، خشک (dry) نامیده میشود.
همه سازهای دهنی در چند دسته قرار میگیرند. کروماتیک، دیاتونیک، ترمولو، ارکسترا و اکتاو از جمله این دسته بندیها هستند. اما بطور کلی تر، سازهای دهنی به سه دسته اصلی دیاتونیک، ترمولو و کروماتیک تقسیم میشوند. موسیقی حاصل از ترمولو در سبک موسیقی پاپ و راک به کار میرود.
در ساخت سازدهنی ترمولو بطور معمول از سه کوک یا طرح نُت استفاده میشود. این ساز دارای 24 بخش است که بصورت عمودی قرار گرفته اند. این بخشها بصورت گوناگون میباشند. هر قسمت از این بخشها توسط تیغهای افقی به دو بخش بالا و پایین تقسیم میشود. خوب است بدانید که متداول ترین نوع سازدهنی ترمولو دارای 24 سوراخ میباشد. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که هر یک نُت چگونه تولید و پخش میشود. هنگامی که در دو کانال دمیده میشود، هر دو تیغه صدای یکسانی تولید میکنند. از همین رو، مثل این است که شما دو ساز را با یک نُت مشترک به صدا درآورید. اگر خواسته باشیم بطور تخصصی تر ساز ترمولو را بررسی کنیم، وسعت صوتی 24 سوراخ سازدهنی ترمولو به سه اکتاو میرسد. سوراخهای فرد این ساز با دمیدن و سوراخهای زوج آن با مکش هوا منجر به تولید صدا میشود.
ترمولو در زبان ایتالیایی به معنای لرزاندن است. دلیل نام گذاری این سازدهنی، مواج بودن صدای تولید شده از آن میباشد. در ادامه بطور مفصل خواهید دانست که چرا با دمیدن در ترمولو صدای مواجی حاصل میشود. در سازدهنی ترمولو با تغییرات کوچکی که در مقدار ماده بکار رفته در تیغه عمودی میتوان انجام داد، تفاوت جزئی کوچکی میتوان در صدای تولید شده احساس کرد. اگر چه این صدا بطور محسوس قابل شنیدن نیست. در حقیقت همین تفاوت باعث میشود تا صدای مواجی از ترمولو حاصل شود. سازدهنی ترمولو معمولا به اینطور ساخته میشود که در هر اکتاو آن، نُتهای گام ماژور دیاتونیک وجود دارد و این زمینه برای ساخت آهنگهای Folk مناسب است.
آموزش ساز دهنی ترمولو
برای یادگیری سازدهنی ترمولو لازم است با دو اصطلاح و عمل جدید آشنا شوید. پاکر و تانگ بلاک دقیقا همان دو عمل جدید هستند که برای شروع و آموزش سازدهنی ترمولو به آنها نیاز دارید.
اگر شما بتوانید لبتان را بصورت غنچه جمع کنید و سپس بدمید، تنها میتوان در یک سوراخ فوت کنید. دقیقا همانند زمانی که میخواهید یک جسم یا ظرف داغ را فوت کنید. هر چقدر شما بتوانید لبتان را بیشتر جمع نمایید، بیشتر میتوانید تک نُت را بطور کامل اجرا نمایید. در حالتی برعکس از این مورد، صدای نُتها بصورت گروهی شنیده میشود.
تانگ بلاک روشی است که لب را بطوری روی ساز قرار میدهیم تا تقریبا لبتان سه سوراخ را بطور کامل در بر بگیرد. برای مثال، با یک لب دو سوراخ را میپوشانیم و سوراخ دیگر را با کنار لب میدمیم.
اکنون ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که کدام روش برای نواختن بهتر است یا نوازندههای حرفهای ترمولو از کدام روش استفاده میکنند. پاسخ این است که نوازندگان حرفهای ترمولو به هر دو روش بطور کامل مسلط هستند. اما پیشنهاد ما با پاکرینگ است. دقیقا همان روشی که برای دمیدن کامل در یک سوراخ مناسب است. در رابطه با روش دوم خوب است بدانید که برای اجرای آن، باید پیش نیاز دو نت با فاصله یا نتهای اکتاو را بدانید و در اجرای آن از حد متوسط گذر کرده باشید.
انواع سازدهنی ترمولو
نوع ابتدایی از سازدهنی، سازدهنی ترمولو است. طرز قرار گیری نتها در این ساز، بصورت یکی در میان میباشد. خروج صدا از ترمولو بصورت دم و بازدم صدا میباشد. در هر دو ردیف سازدهنی ترمولو، دو سوراخ قرار دارد که اختلاف فرکانسی کمی با هم دارند. در بیشتر اوقات دیده میشود که نوازنده در همان یک سوراخ میدمد و گاهی اوقات نیز بصورت همزمان در چندین سوراخ به دمیده میشود. در روش دوم گوش شما صدایی حاصل یافته از لرزش را میشنود که افکت صدایی در آن واضح است. به این حالت افکت ترمولو میگویند. دلیل نام گذاری این صدا، لرزان بودن آن است که از همین تکنیک صدایی برگرفته شده است.
قیمت سازدهنی ترمولو
قیمت سازهای دهنی از 120 هزار تومان شروع میشود و تا 600 هزار تومان به فروش میرسد. البته در بعضی موارد هم دیده میشود که سازدهنی ترمولو با قیمت 25 هزار توان به فروش میرسد.