با توجه به تعداد زیاد سازهای موسیقی موجود و ساده تر شدن بحث در حوزه آموزش موسیقی این سازه ها در یک طبقه بندی قرار می گیرند. دو روش مهم این سیستم طبقه بندی، رده بندی خانوادگی و هورن‌بوستل-زاکس می باشد. خانواده های سازهای موسیقی عبارتند از سازهای زهی، بادی، بادی برنجی و پرکاشن می باشد. با ایجاد رده‌بندی هورن‌بوستل-زاکس هر سازی می‌تواند براساس نوع صدا دهی و ابزار آن در رده‌بندی گنجانده شود. باید توجه داشته باشیم که خانواده سازهای موسیقی دارای تمایز واضح نیستند زیرا هر ساز به تنهایی به یک خانواده متصل نیست.مثال معمولی پیانو است. پیانو یکی از سازهای صفحه کلیددار است صدای پیانو در اثر برخورد چکش‌هایی با سیم‌های فلزی آن در داخل جعبه چوبی تولید می‌شود. این چکش‌ها در اثر فشرده شدن کلیدها به حرکت در می‌آیند. بنابراين، پيانو در منطقه خاکستري بين خانواده های سازه های زهی،کماني و صفحه کلید تقسیم می شود. نظام هورن‌بوستل-زاکس بر اساس معیارهای مختلف گروهایی را تشکیل می دهد که در زیر مورد بحث قرار می گیرد.
خانواده سازها: سازه های برنجی
در این سازها صدا توسط ارتعاش لب‌های نوازنده تولید می‌شود. در این سازها نوازنده با دمیدن، صدای وز ایجاد می کند. سازها تولید صدا را از طریق لرزش سریع لب‌های نوازنده در درون کاسه دهنی حاصل می کنند. زیر و بم صدای بادی های برنجی، هم به واسطه تغییر فشار لب و هم به وسیله دریچه‌ها و لغزانه هایی که طول ستون هوای نوسان کننده را کم و زیاد می‌کنند تغییر می‌یابد. در رده بندی ساز های برنجی، این سازها به دو دسته تقسیم می شوند: دریچه ها و لغزانه ها . در ترومبون، لغزانه به دو لوله مستقیم متصل است به‌کار گرفته می‌شود. به جای دریچه ها، لغزانه های سازهای بادی،نوازنده با راندن لغزانه به داخل یا خارج، طول مؤثر لوله را تغییر می‌دهد و نواختن صداهائی با زیر و بم‌های گوناگون را ممکن می‌کند. چنین سازهایی عبارتند از ترومبون و بازوکا هستند.علیرغم اسم آن، هیچ یک از سازهای تنظیم شده برنجی در رده بندی سازه های برنجی قرار نگرفته اند. به عنوان مثال، یک ساکسیوفون از برنج ساخته شده است، اما متعلق به خانواده سازه برنجی نیست. همچنین هیچ یک از سازهای برنجی از برنج ساخته نشده اند. به عنوان مثال دیجیودو که متعلق به خانواده برنج است، از چوب ساخته شده است.
دانلود کاملترین پکیج آموزش خوانندگی
خانواده سازها: پرکاشن (ساز کوبه ای)
به این نوع از سازها پرکاشِن گفته می‌شود که ازطریق ضربه، تکان، سایش، خراش با دست منجر به ارتعاش شده، تولید صدا می کند به نظر می رسد قدیمی ترین خانواده سازهای موسیقی، سازهای کوبه ای هستند که معمولاً اجرای ضرب آهنگ (ریتم) در متن آهنگ است. این سازها توانایی اجرای ملودی را هم دارند. سازهای پرکاشن شامل ماراکاس و درام باس است.
خانواده سازها: سازهای زهی
همانطور که احتمالا از اسمش مشتق شده، این سازها متعلق به خانواده سازهای زهی هستند. سازهای زهی رده‌ای از سازها هستند که در آنها صدا از لرزش زه یا تار یا سیم به وجود می‌آید. معمولاً با ضربه زدن یا کشیدن آرشه بر روی این زه ها صدای دلخواه از ساز درمی‌آید. سازهای زهی را به صورت‌های مختلف بخش‌بندی نموده‌اند. بربط‌ها lutes چنگ‌ها harps: مَعازف zithers:.
بربط ها دارای یک گردن و یک تعداد زه تشکیل شده اند گیتار، ویولن نمونه ای از بربط ها هستند. چنگ ها دسته‌ای از زه صداهای مرکب عمود بر صفحه ساز کشیده می‌شوند و معازف خانواده ای از زه صداها به شکل‌های مختلف هستند نمونه هایی از این سازها پیانو، گکین یا هارپسیکورد هستند.
خانواده سازه ها: سازهای بادی چوبی
سازهای بادی چوبی از ارتعاش هوای دمیده شده بر لبه دهنی تولید می‌شود. صدا ممکن است مانند سازهای برنجی باشد اما سازهای بادی چوبی متفاوت هستند، در آن هوا به نحوی خاص نفوذ می کند. نوازنده ممکن است هوا را در لبه دهنی یا بین دو قطعه قرار دهد.
بسته به نحوه نفوذ هوا، سازهای موجود در خانواده ساز های بادی چوبی هستند یک نمونه آن فلوت می باشد. فلوت ها دستگاه های استوانه ای هستند که برای عبور از لبه سوراخ نیاز به هوا دارند. فلوت ها را می توان به فلوت های باز یا فلوت های بسته تقسیم کرد.از سوی دیگر، سازهای لوله ای (نی) دارای یک قطعه دهانی هستند که نوازنده برای دمیدن از آن استفاده می کند. سازهای لوله ای همچنین می تواند به صورت سازه های یک یا دو لوله ای طبقه بندی شوند. نمونه هایی از سازه های بادی چوبی شامل dulcian، فلوت، fluorophore، oboe، recorder و ساکسیفون هستند.
خانواده سازها: صفحه کلید
همانطور که احتمالا حدس می زنید، سازهای صفحه کلیددار دارای یک صفحه کلید اند. سازهای رایج در خانواده صفحه کلید عبارتند از پیانو، ارگان و سینتی سایزرمی باشند.
خانواده سازها: واک
اگرچه یک خانواده رسمی سازها نیست ، اما در طبقه‌بندی آواهای گفتاری است که به لرزش پرده‌های صوتی در تولید یک واج اشاره دارد. از جمله آلتو، باریتون، باس، متسوپانانو، سوپرانو و تنور
طبقه بندی هورن‌بوستل-زاکس
متداولترین نظام رده بندی موسیقی است که توسط موسیقی شناسان قومی، و ساز شناسان مورد استفاده قرار می گیرد. نظام هورن‌بوستل-زاکس به طرز گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا در سازهای مختلف در فرهنگ های مختلف کاربرد دارد. این توسط موسیقی‌دان آلمانی، کورت زاکس و اریش موریتس فون هورن‌بوستل موسیقی‌دان در سال ۱۹۴۱ کامل شد. آنها نظام رده بندی ایجاد کردند که شامل: خود صداها، پوست صداها، زه صداها و هوا صداها؛ و برقی صداها بود.
